Układy technologiczne w kotłowni — podstawowe elementy. Układ hydrauliczny: kocioł, przewody hydrauliczne wraz z urządzeniami (pompy, zawory), obiegi grzewcze (c.o., c.w.u.). Układ doprowadzania paliwa: zbiornik na paliwo, przewody paliwowe, palnik. Układ odprowadzania spalin: komora spalania, przewody spalinowe w kotle, przewód przyłączny, komin. Układ automatyki: sterownik, czujniki, urządzenia wykonawcze.
Technologia wytwarzania i dostarczania ciepła do potrzeb danego obiektu obejmuje następujące układy:
— układ hydrauliczny,
— układ doprowadzania paliwa,
— układ odprowadzania spalin,
— układ automatyki.
Układ hydrauliczny ma za zadanie utrzymywanie wody obiegowej (czyli tzw. zładu) w wymaganym stanie i odpowiednie jej rozprowadzanie. W jego skład wchodzą: kotły, podgrzewacze c.w.u., pompy, zawory, przewody rozprowadzające wodę, naczynia wzbiorcze, filtry itp.
Układ doprowadzania paliwa obejmuje magazynowanie i dostarczanie wymaganej ilości paliwa do palnika (paleniska). W kotłowniach opalanych gazem i olejem paliwo dostarczane jest przewodami, przygotowywane i podawane do palnika przez zespół zautomatyzowanych urządzeń przypalnikowych.
Układ odprowadzania spalin składa się z komory spalania (komory paleniskowej), przewodów spalinowych wewnątrz kotła oraz przewodu odprowadzającego spaliny na zewnątrz. Palnik można uznać za część wspólną układu odprowadzania spalin i układu doprowadzania paliwa, gdyż w nim kończy się ścieżka doprowadzania paliwa, a rozpoczyna proces tworzenia spalin. Na styku tych dwóch układów zachodzi zamiana energii chemicznej zawartej w paliwie w energię cieplną. Towarzyszy temu powstawanie gazów spalinowych i zanieczyszczeń mechanicznych (pyły i sadze), które muszą zostać odprowadzone poza budynek w sposób zapewniający bezpieczeństwo ludziom i prawidłową pracę urządzeń kotłowni.
Układ automatyki ma za zadanie zapewnienie optymalnego działania i współpracy wszystkich składowych układów technologicznych w kotłowni. Złożony jest z urządzeń sterujących (czujników i sterowników) i urządzeń wykonawczych, w tym także urządzeń zapewniających bezpieczeństwo działania poszczególnych układów. Opis układu automatyki w układzie hydraulicznym oraz rodzaje regulacji pracy kotłowni opisano w rozdziale 6. Elementy automatyki w pozostałych układach omówiono jednocześnie z opisem funkcjonowania tych układów.
Bardzo ważnym problemem, mającym wpływ na technologię wytwarzania i przesyłania ciepła do potrzeb danego obiektu, jest projektowanie pomieszczeń kotłowni. Ważne są również wymagania dotyczące pomieszczeń nie będących kotłowniami, a w których umieszczono kocioł.