Sprecyzowanie wartości technicznej budowli stanowi bardzo istotny czynnik w procesie poszukiwań efektywnych środków konserwatorskich. Chodzi tu nie tylko o określenie charakterystyki zmian, jakie zaszły w organizmie konstrukcyjnym, ale również o stwierdzenie skutków tych zmian na wytrzymałość, trwałość i bezpieczeństwo użytkowania. Ustalenie zaś charakteru zniszczeń i ich gradacji ma ścisły związek z wielkością nakładów, które trzeba będzie ponieść dla ratowania zabytku lB).

W zależności od jakości stanu technicznego i stopnia zagrożenia w budowlach zabytkowych lub ich konstrukcjach można rozróżnić sześć następujących stanów:

I.    Stan normalny — charakteryzujący się brakiem zmian o zasadniczym znaczeniu w materiałach lub całości układu konstrukcyjnego czy też w jego elementach. Jakość techniczna budynku lub ustroju nie budzi zastrzeżeń co do zdolności nośnej i wartości użytkowej.

II.    Stan bezpieczny — przy którym dostrzega się pewne zmiany w materiałach lub układzie konstrukcyjnym substancji murowanej, lecz zmiany te nie naruszają spoistości struktury i stateczności układu i nie wywołują niekorzystnych zjawisk pod względem technicznym i użytkowym, jeśli nie przewiduje się odmiennych warunków pracy.

III.    Stan niebezpieczny — przy którym notuje się lokalne uszkodzenia w postaci spękań, rozwarstwień i ubytków ustabilizowanych, zniszczenia struktury itp. Uszkodzenia tego rodzaju osłabiają częściowo budynek lub zmniejszają nośność ważniejszych konstrukcji, a także zmniejszają odporność na ich dalszą destrukcję, co stanowi wyraźny symptom zagrożenia i niebezpieczeństwo użytkowania w dalszym okresie eksploatacji, jeżeli nie będą podjęte odpowiednie środki zaradcze.

IV.    Stan groźny — przy którym cechy i objawy zniszczenia są podobne jak w poprzednim przypadku, z tym że spękania i procesy zachodzących zmian w strukturze murowanej mają charakter czynny, w związku z czym następuje stopniowe osłabienie zdolności nośnej i utrata odporności na destrukcję. Miernikiem stanu groźnego są odkształcenia lub spadek nośności do wytężenia biernego, przy którym struktura muru jest zdolna do przeniesienia jedynie obciążenia własnego.

Dalsze użytkowanie konstrukcji w tym stanie stanowi potencjalne zagrożenie bezpieczeństwa publicznego.

V.    Stan katastrofalny — przy którym proces zniszczenia struktury na skutek działania czynników chemicznych lub mechanicznych doprowadził do poważnego obniżenia własności mechanicznych materiałów, pozbawił je zdolności nośnej albo przy którym nastąpiły zmiany w układzie statycznym w takim zakresie, że zespoły lub elementy konstrukcyjne wykazują jeszcze stateczność, ale może ona być z łatwością naruszona przez błahe czynniki, a tym samym powstaje czynne niebezpieczeństwo bezpośredniego zagrożenia.

VI.    Stan destrukcji nieodwracalnej — charakteryzujący się tym, że proces zniszczenia struktury lub układu ma charakter trwały, a zatem żadne środki techniczne nie będą w stanie substancji muru zrehabilitować.

Wprowadzenie wymienionej klasyfikacji ma zasadnicze znaczenie dla skrystalizowania w pierwszym etapie wytycznych konserwatorskich, a w następnych — dla opracowania technicznego programu robót konseiwatorskich, ich charakteru i zakresu, a także dla ustalenia hierarchii ich pilności.

Budynki lub konstrukcje murowane, których stan techniczny został zakwalifikowany do stanu I, nie wymagają zabiegów konstrukcyjno-konserwatorskich.

Budynki i elementy zaliczone do stanu II powinny podlegać obserwacji dla opracowania profilaktycznych środków zapobiegających zmianom.

Budynki i elementy zaliczone do stanu III powinny podlegać nie tylko permanentnej obserwacji, lecz także kontroli technicznej dla opracowania środków zabezpieczających przynajmniej przed dalszym narastaniem uszkodzeń.

Budynki zaliczone do stanu IV i V wymagają bardzo pilnej interwencji, zaś substancje murowe zaliczone do kategorii VI — ze względu na brak skutecznych środków rehabilitacyjnych — wymagają odrębnych decyzji. W poszukiwaniu technicznych sposobów ratowania zabytków w sytuacji IV, V i VI, należy dążyć do zmniejszenia niekorzystnych efektów zniszczeń i przede wszystkim do zahamowania postępu degradacji.

Uwzględniając zatem przytoczone wyżej uwagi odnośnie do charakteru przeobrażeń genetycznych, jakości stanu technicznego i stopnia zagrożenia można ustalić, że techniczne roboty konserwatorskie powinny być podjęte tym szybciej i skuteczniej, im mamy do czynienia z bardziej unikalnym typem zabytku lub konstrukcji i im poważniejsze są symptomy zagrożenia.

W praktyce remontowo-budowlanej do oceny stanu technicznego budynku bywa stosowane kryterium procentowego stopnia zniszczenia, zwykle ustalane na podstawie wizualnej. W tym celu w odpowiednich formularzach tabelarycznych zawierających części składowe budynku (konstrukcje nośne, dachy, elementy wyposażenia, instalacje i inne) wpisuje się ustalony procent zniszczenia (zużycia). W wyniku takiej operacji bywa określana ocena wartości (np. bardzo dobry, dobry, zadowalający, niezadowalający, zły, zupełnie zły (awaryjny). Tego rodzaju kryteria nie uwzględniają jednak kulturowych wartości obiektu.